علم جفر، یکی از اسرارآمیزترین و بحث‌برانگیزترین شاخه‌های علوم قدیم است که جایگاهی خاص در سنت عرفانی و فلسفی اسلام دارد. برخلاف تصور عموم که علوم غریبه را صرفاً خرافه یا طلسم می‌دانند، جفر بیشتر شبیه به یک سیستم رمزنگاری عددی و معنوی است؛ جایی که کلمات، حروف و اعداد به‌هم گره می‌خورند و هر حرف، نه‌تنها صدا، بلکه مفهومی پنهان و عددی خاص را در خود دارد.
از دیرباز، انسان‌ها همواره در پی کشف رازهای هستی و آگاهی از آینده بوده‌اند. یکی از ابزارهای شگفت‌انگیز که در این مسیر به کار گرفته شد، حروف ابجد است؛ نظامی رمزی که به کلمات روح عددی می‌بخشد و پلی میان زبان و رمزگشایی از اسرار عالم می‌سازد.
علم جفر، که به عنوان دانشی رازآلود در دل تمدن‌های اسلامی جای گرفته، با بهره‌گیری از معانی پنهان حروف ابجد، مدعی است که می‌تواند پرده از وقایع آینده و حقایق نهان بردارد. در این مقاله، به سفری جذاب در دنیای ابجد و کاربرد حیرت‌انگیز آن در علم جفر خواهیم پرداخت و پرده از بخشی از این اسرار برمی‌داریم.
علم جفر چیست؟
علم جفر، به زبان ساده، دانشی است که بر پایه‌ی ارزش عددی حروف (ابجد) بنا شده است. هدف اصلی آن، کشف امور پنهان، پاسخ‌گویی به سوالات پیچیده، تحلیل روابط انسانی و گاهی حتی پیش‌گویی آینده است. این علم در تقاطع میان منطق، عرفان و ریاضی قرار دارد و استفاده‌ی درست از آن نیازمند تمرین، فهم عمیق از حروف و نوعی طهارت نیت است.
پیشینه‌ی تاریخی علم جفر
جفر از زمان پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) مورد توجه قرار گرفته است. روایت شده که امام علی (ع) کتابی به نام «جفر جامع» در اختیار داشته که شامل علوم غیبی، اخبار آینده، رمزگشایی آیات و اسرار عالم بوده است. این کتاب تنها در اختیار اهل بیت قرار داشته و بخشی از علم آنان را تشکیل می‌داده است.
در قرون بعد، عارفان و حکمایی چون:
- بوعلی سینا،
- سهروردی،
- غزالی،
- شیخ بهایی و
- خواجه نصیرالدین طوسی
از این علم بهره بردند. برخی از آنها جفر را با فلسفه و منطق درآمیختند و برخی آن را ابزاری برای مکاشفه‌های عرفانی دانستند.
جایگاه جفر در علوم اسلامی
علم جفر زیرمجموعه‌ای از علوم غریبه است، مانند:
- علم اعداد،
- علم حروف،
- علم نجوم،
- علم رمل و
- علم طلسمات.
با این تفاوت که جفر، تکیه‌گاه قرآنی و عرفانی دارد. در منابع معتبر روایی آمده که جفر، علمی است که فقط «اهل آن» می‌توانند به آن دست یابند. همچنین گفته شده این علم می‌تواند پرده از غیب بردارد؛ اما فقط در صورتی که استفاده‌کننده نیت پاک، دل روشن و تقوای قوی داشته باشد.
اساس جفر: حروف و اعداد ابجد
در قلب این علم، سیستم حساب ابجدی قرار دارد. در این سیستم، هر حرف یک عدد خاص دارد و مجموع این اعداد در یک واژه، مفهوم عددی آن کلمه را تشکیل می‌دهد.
مثلاً:
- «الله» = الف (1) + لام (30) + لام (30) + هاء (5) = 66
- «محمد» = میم (40) + حاء (8) + میم (40) + دال (4) = 92
این اعداد در پیش‌بینی، رمزگشایی یا ترکیب با زمان و مکان کاربرد دارند.
جدول کامل ابجد کبیر
| حرف | عدد | حرف | عدد | حرف | عدد | حرف | عدد |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ا | 1 | ی | 10 | ر | 200 | ش | 300 |
| ب | 2 | ک | 20 | ت | 400 | ث | 500 |
| ج | 3 | ل | 30 | خ | 600 | ذ | 700 |
| د | 4 | م | 40 | ض | 800 | ظ | 900 |
| ه | 5 | ن | 50 | غ | 1000 | ||
| و | 6 | س | 60 | ||||
| ز | 7 | ع | 70 | ||||
| ح | 8 | ف | 80 | ||||
| ط | 9 | ص | 90 |
کاربرد حروف ابحد در علم جفر چیست؟
علم جفر شاخه‌ای از علوم باطنی است که ادعا می‌کند می‌توان از طریق ترکیبات عددی حروف به آگاهی از غیب یا آینده دست یافت.
در جفر، حروف ابجد این کارها را انجام می‌دهند:
تبدیل کلمات به اعداد: مثلا «علی» → ع=70 + ل=30 + ی=10 → جمع = 110 این عدد پایهٔ عملیات بعدی می‌شود.
محاسبه و تطبیق اعداد: با محاسبه‌ی ابجد کلمات، تطابق‌ها، قرائن و معانی پنهان کشف می‌شود. مثلاً اگر دو واژه ابجد یکسان داشته باشند، گفته می‌شود که بین آنها ارتباط باطنی وجود دارد.
استنباط پاسخ سوالات: در برخی شیوه‌های جفر، سوال فرد به حروف ابجد تبدیل می‌شود، سپس با فرمول‌هایی (مثل ضرب، تقسیم، استخراج باقی‌مانده و…) تحلیل می‌کنند تا پاسخ‌هایی به دست آورند.
استخراج زمان و تاریخ: با محاسبه ابجد عباراتی مثل «ظهور»، «فرج»، یا نام اشخاص و تطبیق آنها با سال‌ها یا ماه‌ها، زمان تقریبی یک رخداد را تخمین می‌زدند.
ساختن طلسم و تعویذات: در علوم خفیه، گاهی ترکیبات عددی حروف ابجد را در جدول‌ها یا دعاهایی قرار می‌دهند که جنبه‌ی طلسمی یا دعایی پیدا می‌کند.
مثال آموزشی: تحلیل کلمه «علی»
بیاییم اسم «علی» را بررسی کنیم:
- ع = 70
- ل = 30
- ی = 10
- مجموع ابجد: 70 + 30 + 10 = 110
این عدد برای تحلیل‌های بعدی استفاده می‌شود؛ مثلاً برای ساخت جدول جفری یا مقایسه با عدد طالع متولدین.
تمرین برای خوانندگان
- نام کامل خود را بنویسید و ارزش ابجد هر حرف را محاسبه کنید.
- سپس عدد نام پدر خود را هم محاسبه کنید.
- مجموع این دو عدد را یادداشت کنید. در جلسات آینده یاد می‌گیرید این عددها چه کاربردی دارند.
نکته مهم
علم جفر برخلاف ظاهرش، فقط محاسبه نیست. نیت، طهارت روح، تقوا و فهم دقیق جایگاه کلمات و اعداد، شرط اصلی درک واقعی این علم است. بسیاری تلاش کرده‌اند آن را صرفاً با فرمول‌ها بیاموزند اما بدون نیت پاک، جفر یک ریاضی بی‌نتیجه است.
جمع‌بندی
در این جلسه با چیستی علم جفر، پیشینه‌ی تاریخی آن، جایگاه ابجد و نمونه‌ای از کاربردش آشنا شدیم. دانستیم که جفر تلفیقی از عرفان و عدد است و اساس آن، شناخت دقیق حروف و اعداد است.
در جلسات بعدی به سراغ ساختارهای عملی‌تر می‌رویم:
- جدول جفر
- نحوه‌ی نوشتن سؤال به شیوه جفری
- و پر کردن جدول برای استخراج پاسخ
